Happenings & Collages
Ensemble
Panamarenko start zijn carrière in de jaren ’60 als gangmaker van verschillende happenings, ludieke straatoptredens die hij in het centrum van Antwerpen orkestreert.
Happenings beperken zich niet tot één kunstdiscipline. Ze vinden plaats in kleine ruimtes, in openlucht en soms zelfs op meerdere plaatsen tegelijk. Het uitgangspunt van de happening is niet zozeer de kunst, maar het leven zelf. Omdat het menselijk handelen centraal staat en toeval een grote rol speelt, ligt het resultaat meestal niet op voorhand vast. In de nasleep van mei ‘68 wordt de Vrije Aktiegroep Antwerpen (VAGA) opgericht, met onder andere Panamarenko en Hugo Heyrman. Het is een losse groepering van individuen die sociale en ecologische pijnpunten aankaart. Zo wil VAGA het Antwerpse Conscienceplein uitroepen tot een autovrije zone. Panamarenko heeft het idee om ijsblokken in kubusvorm op te stapelen, waardoor ze aaneen- en aan de grond vastvriezen en op die manier een natuurlijke barricade tegen het autoverkeer vormen. De IJsblokkenactie is een succes, want het stadsbestuur geeft uiteindelijk toe aan de eisen om het plein autovrij te maken.
Het avant-gardetijdschrift Happening News verschijnt voor het eerst in september 1965 op initiatief van Panamarenko, Hugo Heyrman, Wout Vercammen en Yoshio Nakajima. Het tijdschrift bevat voornamelijk gefotokopieerde collages die hun wortels hebben in het dadaïsme en het surrealisme. Hoewel ze op het eerste gezicht spontaan lijken, zijn veel van deze collages beredeneerd en verwijzen ze, na enige ontcijfering, naar voorgaande happenings. Er verschijnen in totaal zes nummers van gemiddeld zestien bladzijden. Na drie afleveringen krijgt het blad een groter formaat, wordt het een stuk duurder (van 25 naar 100 BEF) en verandert de naam in Milkyways. De opmerkelijke beeld- en tekstcollages die Panamarenko voor Happening News ontwerpt, bestaan vaak uit afbeeldingen en tekstfragmenten van Amerikaanse wetenschappelijke tijdschriften en magazines, zoals Scientific America, Popular Mechanics en Mechanic Illustrated. Ze tonen niet alleen Panamarenko’s gevoel voor compositie en detail, maar leggen tegelijk een aantal fascinaties en inspiratiebronnen bloot die in zijn verdere oeuvre zullen terugkeren en uitgevoerd worden.