M HKA, Antwerpen

Voor wie er nog mocht aan twijfelen: de schilderkunst is springlevend. De tentoonstelling Salon de Peinture biedt in twee zalen een beeld van de huidige stand van zaken met meer dan vijftig schilderijen van Belgische kunstenaars en buitenlandse kunstenaars die in België wonen en werken.

Samenstellers Lode Geens en Liliane Dewachter streven geen volledigheid na maar willen vooral een zo breed mogelijke waaier tonen en een beeld geven van de zeer diverse praktijken die schilders er vandaag op nahouden.

Salon de Peinture toont werk van enkele inmiddels klassieke meesters als Raoul De Keyser, Roger Raveel, Marthe Wéry en Jef Verheyen, internationaal doorgebroken en gevierde schilders als Luc Tuymans, Michaël Borremans, Angel Vergara en Koen van den Broek, en boeiende Einzelgänger die een merkwaardig, eigenzinnig oeuvre hebben uitgebouwd zoals Fred Bervoets, Wout Vercammen, Walter Swennen en Philippe Vandenberg.

Er is ook veel jong(er) talent te zien: sommigen zijn al nationaal of zelfs internationaal doorgebroken, zoals Kati Heck, Kasper Bosmans en Ben Sledsens, anderen zijn spreekwoordelijk ‘jong en aanstormend’ zoals Sanam Khatibi, Anna Zacharoff, Tessa Perutz en Gijs Milius. Die laatste vier zijn respectievelijk afkomstig uit Iran, Zweden, de Verenigde Staten en Nederland maar zijn werkzaam in Brussel. Het is trouwens opvallend dat de nieuwe namen vanuit Brussel slechts mondjesmaat doordringen tot in Antwerpen, maar ook het omgekeerde is waar. Salon de Peinture biedt dus ook in dat opzicht een boeiende kennismaking.

Voorts is er plaats voor (her)ontdekkingen: het deels abstract deels figuratief werk van Ilse D’Hollander (1968-1997), die de voorbije jaren internationaal lof oogst, en het geometrisch abstracte werk van architect Alfons Hoppenbrouwers (1930-2001), aan wiens oeuvre het M HKA een aparte tentoonstelling wijdt (19.01 – 05.05.2019).

Het zegt veel over de huidige hoogconjunctuur in de Belgische schilderkunst dat het weinig moeite zou kosten om een tweede Salon de Peinture samen te stellen met vijftig andere schilders.

In de jaren 1970 en 1980 is de schilderkunst meermaals dood verklaard. Het klimaat was toen niet bepaald gunstig in de zin dat schilders weinig of geen tentoonstellingen in galeries en musea kregen. Minimalisme, arte povera, conceptuele kunst, prille videokunst, happenings en performances waren volop in zwang: het waren bij wijze van spreken Broodthaers, Beuys en Byars die de toon aangaven. Schilders werden weggehoond en beschouwd als viezeriken die met hun verf zaten te knoeien in een rommelig atelier en een totaal voorbijgestreefd burgerlijk medium beoefenden. Alles was toch inmiddels ‘gezegd’ in de schilderkunst?

Bovendien waren de mogelijkheden om tentoon te stellen toen veel beperkter dan nu: S.M.A.K. en M HKA bestonden nog niet – voorlopers als ICC in Antwerpen en Vereniging voor het Museum van Hedendaagse Kunst in Gent waren er wel – en het galeriecircuit was veel kleiner dan vandaag.

Voor alle duidelijkheid: schilders zijn wel de hele tijd blíjven schilderen al hielden ze slechts moeizaam het hoofd boven water. Inmiddels klinkt het bijna als een boutade: Luc Tuymans heeft vanaf 1988 niet alleen de schilderkunst weer op de kaart gezet maar bovendien de figuratieve schilderkunst een nieuw élan gegeven. Hij beoefende een nieuw soort ‘history painting’, werkte rond de rol van geschiedenis en geheugen, en stelde vragen over de waarheidsgetrouwheid van het (geschilderde) beeld.

Nadat die zogeheten ‘Antwerpse school’ – Luc Tuymans en generatiegenoten als Bert De Beul en Guy Van Bossche – een aantal navolgers had voortgebracht, lijkt de schilderkunst zich daarna weer helemaal ontbolsterd te hebben, zodat veel, ja bijna alles mogelijk is.

In de schilderkunst bloeien momenteel geen honderd maar duizend bloemen. In deze twee zalen ziet u neo-surrealisme, fluo-figuratie en neo-naïvisme, alles van abstractie tot figuratie, van monochroom werk tot geometrisch abstract, van pure esthetiek tot ‘bad painting’, van sociale commentaar tot ‘l’art pour l’art’. Er is aandacht voor het landschap en de mens, voor oorlog en idylle.

Oude meesters zoals Cranach, Botticelli en Van der Weyden maar evengoed comics en logo’s worden gebruikt als inspiratiebron. Je ziet hoe meesters als Walter Swennen, Fred Bervoets en Raoul De Keyser hun sporen nalaten in werk van jongere schilders.

De dichte ophanging in verschillende rijen boven elkaar verwijst naar de klassieke 18de en 19de-eeuwse ’salons’: jaarlijkse officiële tentoonstellingen die een overvloedig beeld wilden schetsen van de jongste artistieke productie. Vandaar ook de titel van deze tentoonstelling. Maar laat u niet beetnemen: de ophanging is niet lukraak gebeurd. Er zitten sprekende confrontaties of beeldrijmen in, werken die verbonden zijn door kleur of stijl, motief of thema. En hier en daar is er een hink-stap-sprong van monochromie naar geometrie.

- Eric Rinckhout

 

Met werk van: Jürgen Addiers, Nel Aerts, Magnus Andersen, Nick Andrews, Atelier Pica Pica, Anastasia Bay, Jean-Baptiste Bernadet, Fred Bervoets, Bram Bogart, Michaël Borremans, Kasper Bosmans, Jean-Marie Bytebier, Antoine Carbonne, Michiel Ceulers, Riyad Cherif Chaker, Marlies De Clerck, Raoul De Keyser, Damien De Lepeleire, Gaston De Mey, Gery De Smet, Michael Debatty, Robert Devriendt, Catharina Dhaen, Ilse D’Hollander, Alfred d’Ursel, Sacha Eckes, Justin Fitzpatrick, Jef Geys, Kees Goudzwaard, Kati Heck, Alfons Hoppenbrouwers, Sanam Khatibi, Vedran Kopljar, Serge Largot, Bert Lezy, Jacques Lizène, Werner Mannaers, Geert Marijnissen, Menno Meewis, Gijs Milius, Yola Minatchy, Maryam Najd, Otobong Nkanga, Xavier Noiret-Thomé, Cel Overberghe, Tessa Perutz, Roger Raveel, Jean Schwind, Timothy Segers, Ben Sledsens, Walter Swennen, Boy & Erik Stappaerts, Mitja Tušek, Luc Tuymans, Guy Van Bossche, Philippe Vandenberg, Koen van den Broek, Dirk Vander Eecken, Carole Vanderlinden, Jan Vanriet, Philippe Van Snick, Wout Vercammen, Angel Vergara, Jef Verheyen, Pieter Vermeersch, Ane Vester, Leen Voet, Marthe Wéry, Anna Zacharoff, Flexboj & L.A / Fred Bervoets, Hugo Claus & Jan Decleir / Vaast Colson & Dennis Tyfus

 

Salon de Peinture is gratis toegankelijk op de zesde verdieping van het museum.